Fıtık Hastalıkları. Fıtık Nedir Kaç Çeşidi Vardır?
Vücudun herhangi bir organının, genellikle bağırsağın, kaslar arasından zayıf bir noktadan dışarı çıkmasına FITIK denir. Karın duvarında en sık 6 çeşidi görülür.
» Fıtık Nedir? Kaç Çeşidi Vardır ?
Vücudun herhangi bir organının, genellikle bağırsağın, kaslar arasından zayıf bir noktadan dışarı çıkmasına FITIK denir. Karın duvarında en sık 6 çeşidi görülür.
– Indirekt inguinal(kasık) fıtığı: Bu fıtık tipinde, karın zarı, kasıktaki iç halkadan torbalara doğru uzantı yapar. Kasık fıtıkları içinde en çok görülenidir. Bu tipin, torbalara kadar inmesi halinde “Skrotal Herni” adını alır.
– Direkt inguinal(kasık) Herni : Fıtıklaşma iç halka ile karın orta hattı arasındaki zayıf bölgedendir. Boğulma riski indirekt kasık fıtığına göre çok daha düşüktür. Daha çok yaşlılarda görülür.
– Femoral Herni (Uyluk Fıtığı) : Kasık alt bölgesinde (uyluk üst bölgesinde), femoral arterin(kasık atardamarı) yanında meydana fıtıktır. Kadınlarda daha sık görülür. Boğulma riski en yüksektir.
– Epigastrik herni : Karın orta hatta göbekten yukarıda görülen fıtıklardır. Nadir görülen bir fıtık tipidir.
– İnsizyonel herni (Ameliyat Kesisi Fıtığı) : Daha önce geçirilmiş karın ameliyatlarının kesi yerlerinde ortaya çıkan fıtıklardır. Cerrahi teknik yetersizliğine, yara enfeksiyonuna ya da hastaya ait yara iyileşmesine bozacak etkenlere (obezite, şeker hastalığı, kortizon kullanımı, kronik akciğer hastalığı) bağlı olarak gelişebilir.
– Göbek fıtığı : Karın içi organ ve dokularının göbek deliğinden fıtıklaşmasıdır.
» Hastada ne Tür Şikayetler Yapar ?
Genel olarak o bölgede özellikle uzun süre ayakta durma sonrası veya ağırlık kaldırma sonrası ağrı, şişlik meydana gelir. Şişlik bazen içeri girip çıkabilir. Fıtıklaşan bölüm artık içeri girip çıkmıyorsa doktorunuza acil olarak başvurmanız gerekecektir. Eğer fıtıklaşan bağırsak ise ve boğulmuş ise bulantı kusma ve büyük abdest yapamama şikayetleri eklenir.
» Kimlerde Görülür ?
Herkeste görülebilir. Ancak kilolu, sigara kullanan hastalarda daha sık görülür. İnsizyonel herni ise o bölgede yara yeri enfeksiyonu geçirmiş kişilerde, kilolu hastalarda ve kortizon kullanan kişilerde daha sık görülür.
» Tanı Nasıl Konulur ?
Fıtık tanısı elle muayene konulur. Bazen ultrasonografi veya tomografi istenebilir.
» Korunmak Mümkün mü?
Aslında korunmak çok mümkün değildir. Ancak kesi fıtıkları ameliyat sonrası özellikle 3 ay dikkat etmeyen hastalarda görülebilir.
» Tedavisinde Neler Önerirsiniz ?
Fıtık hastalarında olay yırtılan karın ön duvarı dokusundan içerde kalması gereken dokuların çıkmasıdır. Dolayısıyla tedavide ana amaç o alanın dikilerek veya yama ile kapatılmasıdır. Maalesef ilaçla tedavisi yoktur. Tedavisi mutlak ameliyattır.
» Ameliyatları Nasıl Oluyor – Sonuçları Nelerdir ?
Ameliyatları laparoskopik (kapalı) veya açık yapılabilir. Laparoskopik ameliyatların avantajları işe erken dönüş, daha az ameliyat sonrası ağrı ve daha az yara izidir.
Kasık fıtığı hastalarında laparoskopik yöntem özellikle iki taraflı olanlarda, nüks olgularda ve aynı seans laparoskopik olarak başka bir ameliyat planlanan hastalarda önceliklidir. Son dönemlerde diğer fıtık hastalarında da laparoskopik ilk tercih olmaya başlanmıştır. Çok büyük fıtıklarda laparoskopik olarak yapmak mümkün olmayabilir.
Laparoskopik olarak TEP veya TAPP olarak 2 yöntem mevcuttur. 2 yöntemin de kendine göre avantaj ve dezavantajları mevcuttur. Bu ameliyatlar genel anestezi altında yapılır ve hastalar ameliyattan sonraki gün taburcu edilir. Hastalarda bir tanesi göbekten yaklaşık 1.5 cm lik, diğer 2si 1 cm lik olmak üzere 3 delik açılır ve ameliyat bu 3 delik yardımıyla yapılır. Bu ameliyattan sonra hastalar 5-7 gün içinde işe dönebilir.
Kesi yeri fıtıklarında, özellikle büyük fıtıklarda, o bölgedeki sıvıların birikimini önlemek için yama üzerine dren konulur. Bu drenden gelen sıvı belli düzeyin altına indiğinde dren çekilir. 
Tüm fıtık cerrahilerinde mesh(yama) kullanılabilir. Çok küçük fıtıklarda ve gençlerde yama kullanılmayabilir. İyi bir ameliyattan sonra hasta da kendine dikkat ederse hastalığın tekrarlama riski %1-2 dir. Ameliyat yerinde infeksiyon, kanama, seroma(yara yerinde sıvı birikmesi) görülebilir.
» Ameliyatlarda Yama Kullanılıyor mu?:
Genel olarak fıtık ameliyatlarında yama kullanılıyor. Çok küçük kesi yeri, epigastrik veya umbilikal (göbek) fıtıklarında yama kullanılmayabilir. Erişkin insanların kasık fıtıklarında yama artık neredeyse standart olarak kullanılmaktadır. Genç hastalarda bazen fıtık tamiri yama kullanılmadan da yapılabilir.
Yamalar çok çeşitlidir. Üretildiği madde, kalınlıkları, deliklerinin genişliği veya yapışkanlı olması gibi değişik özellikleri mevcuttur.
Laparoskopik ameliyatlarda yama karın arka duvarına tespit edilir. Yine burada da kullanılan değişik ürünler mevcuttur. Emilebilir ürünler, yapıştırıcılar veya emilmeyen zımbalar mevcuttur.
» Ameliyat Öncesi ve Sonrası Dikkat Edilecek Hususlar :
Bu tür ameliyatlar fıtık içeriği kanala veya yırtık bölgesine sıkışmadığı sürece acil değildir. Ne kadar erken olursa hasta ve hekim açısından işler o kadar kolay olur. Özellikle büyük fıtıklarda, fıtık zarını çevre dokulardan sıyırma esnasında komşu dokulara zarar verilebilir. Fıtık ne kadar küçük olursa dokuya zarar da o kadar küçük olur. Ameliyat öncesi kilo verilmesi ameliyat sonrası nükslerin olmasını azaltacaktır. Akciğer problemi olanlarda, savunma sistemi düşük hastalarda, kilolu hastalarda, şeker hastalığı olan kişilerde nüksler daha sık görülmektedir. Erkek hastalarda prostat büyüklüğü de fıtık ameliyatlarında tekrarlamaya sebep olabilir.
Ameliyat olan hastalarda o bölgenin tekrar eski gücüne gelmesi zaman alacaktır. Ondan dolayı belli süre ağır kaldırmaktan, zorlamaktan kaçınılmalıdır. Ameliyat sonrası özellikle ilk 3 ay ağır kaldırmaktan kaçınması, bazen önerilen korselerin düzgün ve düzenli kullanılması gereklidir.
Ameliyattan sonraki 3. gün hastalar duş alabilirler, dreni olan hastalar da dren çekildikten sonra duş alabilirler.
Ameliyat dikişleri 7-12. günler arasında alınabilir.
Ameliyat yerinde belli bir süre şişlik olabilir. Genelde bu şişlik ödeme ve kullanılan yamaya bağlıdır.
Özellikle yama kullanılan hastalarda yine zaman zaman ameliyat yerinde ağrılar olabilir.
Doktorunuzun verdiği ilaçları düzenli kullanmanız gerekmektedir. Özellikle spinal anestezi yapılan kişilerin ameliyat sonrası çok fazla sıvı ve kafein tüketmesi gerekmektedir.